Cười khúc khích hay cười nghiêng ngả đều là biểu hiện của cảm xúc trước những sự việc thú vị, vui vẻ. Nhưng không chỉ vậy, cười còn là hoạt động ảnh hưởng đến cả sức khỏe và đời sống, bởi nó kích hoạt nhiều vùng não quan trọng chi phối quá trình phát triển vận động, cảm xúc, nhận thức và kết nối xã hội.

Theo Giáo sư tâm lý học nhận thức Janet M. Gibson tại Ðại học Grinnell (Mỹ), các chuyên gia ngày nay đánh giá cao sức mạnh của tiếng cười trong việc tăng cường sức khỏe thể chất và tâm thần, đặc biệt ở 4 khía cạnh quan trọng như sau:

Sức mạnh thể chất của tiếng cười

Mọi người bắt đầu cười từ thuở sơ sinh, giúp phát triển các cơ và sức mạnh của thân trên. Ngoài thúc đẩy hơi thở, cười còn là sự kết hợp phức tạp giữa các cơ mặt liên quan đến chuyển động của mắt, đầu và vai. Ðặc biệt, cười còn kích hoạt nhiều vùng não quan trọng - bao gồm vỏ não vận động vốn kiểm soát các cơ, thùy trán giúp bạn hiểu ngữ cảnh và hệ viền điều chỉnh cảm xúc tích cực. Tất cả tác động này củng cố các kết nối thần kinh và giúp bộ não điều phối hoạt động hiệu quả.

Bật cười khi nghe kể chuyện hài là kết quả quá trình vận động của não bộ lẫn cơ thể. Ảnh: Getty Images 

Bằng cách kích hoạt các kết nối thần kinh về cảm xúc như niềm vui và sự đùa giỡn, tiếng cười có thể nâng cao tâm trạng đồng thời khiến cho phản ứng cơ thể và cảm xúc của bạn bớt dữ dội trước tình huống gây căng thẳng tinh thần (stress). Nhờ giảm thiểu phản ứng của não trước các mối đe dọa, cười giúp hạn chế giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh và hoóc-môn gây stress như cortisol, vốn có thể gây suy giảm chức năng tim mạch, hoạt động trao đổi chất và hệ miễn dịch cơ thể trong thời gian dài.

Sức mạnh nhận thức

Khiếu hài hước và khả năng cười của một người phụ thuộc vào thước đo về trí tuệ xã hội (Social intelligence - khả năng hiểu biết và phản ứng khôn ngoan trong các tình huống xã hội) và nguồn lực trí nhớ. Giống như sự hài hước, tiếng cười thường phát ra khi bạn nhận ra sự vô lý của một tình huống. Tức về mặt nhận thức, bạn phải hiểu được hành vi hoặc sự kiện gây bất ngờ thì mới cười được, còn không thì chỉ biểu hiện sự bối rối hay lúng túng mà thôi. Hơn nữa, người có thể hiểu được một tình huống buồn cười hoặc tiếu lâm thường là người đủ khả năng nhìn thấy những mặt bất bình thường hoặc khía cạnh hài hước của sự việc.

Sức mạnh xã hội

Cười giúp tạo ra sự gắn kết và mối thân tình của chúng ta với người khác. Chẳng hạn, nụ cười của trẻ sơ sinh là biểu hiện niềm vui và giúp củng cố quan hệ với người chăm sóc bé. Lớn lên, cười là một biểu hiện của sự đồng tình, hiểu biết giống nhau về một sự việc, giúp tạo sự thân thiện. Vì thế, bằng cách nở nụ cười mỗi ngày, bạn có thể nâng cao các kỹ năng xã hội vốn không thể xuất hiện một cách tự nhiên. Khi cười để đáp lại một câu chuyện hài hước, bạn không chỉ thể hiện cảm xúc giống với đối phương mà còn biết được phản ứng của mình khi đó là phù hợp hay phản cảm.

Sức mạnh tinh thần

Các chuyên gia tâm lý học tích cực là những người chuyên nghiên cứu về việc làm thế nào người ta có thể sống một cuộc đời ý nghĩa và sung túc. Họ phát hiện tiếng cười tạo ra những cảm xúc tích cực như thích thú, vui vẻ và hạnh phúc - những trạng thái xây dựng khả năng phục hồi (thể chất, tinh thần) và tăng cường tư duy sáng tạo - nhờ đó nâng cao sức khỏe và mức độ hài lòng trong cuộc sống. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng việc trải qua những cảm xúc tích cực thông qua sự hài hước và tiếng cười có liên quan đến việc đánh giá ý nghĩa cuộc sống ở mức cao.

Cười còn là một cơ chế thích nghi lành mạnh, giúp bạn đánh giá tình huống ít nghiêm trọng hơn và cảm thấy mình đủ khả năng để giải quyết vấn đề. Trong một nghiên cứu dài 2 tuần, các nhà tâm lý học đã đo tần suất và cường độ cười của 41 người, đồng thời đánh giá mức độ căng thẳng về thể chất và tinh thần của họ. Kết quả cho thấy tần suất cười càng nhiều thì mức độ căng thẳng của người tham gia càng giảm.

Cũng vì lợi ích tinh thần to lớn như thế, ngày càng có nhiều nhà trị liệu ủng hộ việc sử dụng tiếng cười để chữa bệnh. Theo đó, những liệu pháp can thiệp tinh thần được triển khai dưới các hoạt động giúp bệnh nhân gia tăng tần suất cười mỗi ngày - chẳng hạn như tiếp xúc với người vui tính, xem phim hài hoặc viết ra 3 điều hài hước đã xảy ra trong ngày.

AN NHIÊN (Theo Sciencealert.com) - Báo Cần Thơ